جامعه شناسی ویوتوپیا: تأملی درباره فلسفه اجتماعی کارل پوپر

Authors

احمد تدین

abstract

از زمان ماکس وبر به بعد‘ جامعه شناسی علمی بر آن بوده است که خود را فارغ از احکام ارزشی و ارزش گذاری قلمداد کند. و از زمان مارکس و گایتانوموسکا *‘ جامعه شناسی سیاسی نیز درصدد رد و افشای اندیشه های خیال پردازانه (یوتوپیایی) بر آمده است . از اینجاست که جامعه شناسی دشمن سوگند خورده ایدئولوژی ویوتوپیا شده است. اما مساله این است که این دو هدف با یکدیگر همخوانی و سازگاری ندارند. چگونه می توان یک اندیشه یوتوپیایی را مردود دانست و درعین حال از صدور احکام ارزشی فارغ و برکنا رماند؟ جامعه شناسی امروز خود را به روش علمی و ارزش گذاری بیطرفانه متعهد می داند و فرض را برآن می گیرد که این دو تعهد با هم سازگاری داشته و مانعة الجمع به حساب نمی آیند. اما چنین نیست و همین تناقض ‘ بر تناقض بین جامعه شناسی و یوتوپیا سایه می افکند. کارل پوپر در روش شناسی علوم اجتماعی نویسنده ای پر آوازه و با نفوذ است. از نظر بسیاری از جامعه شناسان «روش علمی» مترادف برآوردی است که پوپر از روش علمی دارد. با وجود این خود پوپر بر این باور نیست که جامعه شناسی باید فارغ از احکام و ارزش گذاری باشد به عقیده او تعهد داشتن به جامعه شناسی علمی به نحوی که مانع از صدور احکام ارزشی در مورد اندیشه های خیال پردازانه نشود‘ متضمن آن است که به رد آن اندیشه ها بپردازیم . پوپر از این نظریه ارتدکسی حمایت می کند که اندیشه خیالپردازانه قابل ایراد است‘ اما اینکه این حکم ارزشی را از برداشت خود پوپر از روش علمی استنتاج کنیم‘ امری بیسابقه وغیر عادی است. به عقیده من نظریه پوپر هم مهم وهم نادرست است. در این مقاله دلائل خودم را در این مورد ارائه می دهم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فلسفه علوم اجتماعی از دیدگاه پوپر

دراین مقاله تلاش شده است تا در خلال آثار گوناگون پوپر نگرش وی به فلسفه علوم اجتماعی مورد شناسایی وتحلیل قرار گیرد. درابتدا مختصری از زندگی او آورده شده که تلاش گردیده نشان‌دهنده علایق و مسایل او باشد.سپس افراد تاثیرگزار بر آرا او معرفی شده‌اند (نظیر: سقراط، کانت، هایک و...).ازاین قسمت به بعد واردموضوع اصلی مقاله شده ایم ودرابتدانظرپوپر رادرباره وحدت روش درمیان علوم طبیعی واجتماعی تشریح نموده و ...

full text

پیامدهای انقلاب از دیدگاه کارل پوپر

بسیاری قرن بیستم را قرن انقلابها می دانند. از این رو تلاشهای نظری و تجربی گسترده ای در باب شناخت چرایی پیدایی انقلابها صورت گرفته است. اما با وجود اهمیت فراوان پیامدهای ناشی از انقلابها، ادبیات مربوط به بحث پیامدهای انقلاب کم و در مراحل ابتدایی است و نیاز به کوششهای نظری و تجربی گسترده ای دارد. مقاله ح...

full text

کارل پوپر و برداشت تکاملی از شناخت

شناخت و روند شکل­گیری شناخت همواره از جمله مباحث حوزه‌های مختلف علوم بوده و امروزه نیز علوم جدید تأثیر وافری بر روی نحوة مطالعات آن گذاشته است. افراد صاحب­نظر مختلفی از حوزه‌های گوناگون نیز بر روی آن مطالعه نموده­اند. در این میان شناخت‌شناسی تکاملی در صدد است تا فرایند شکل­گیری شناخت را با الگوسازی از نظریة تکامل توضیح دهد. در مقالة حاضر نیز تلاش شده است تا نگاه تکاملی و به ویژه زیست تکاملی به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی

Publisher: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

ISSN 0196-1026

volume 25

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023